Wat is een lijkwagen?

Een waardig vervoermiddel voor de laatste reis: de rouwauto, rouwwagen of gewoon lijkwagen

Een lijkwagen, ook wel rouwauto of rouwwagen genoemd, is het voertuig waarmee de overledene tijdens de uitvaart wordt vervoerd. Het transport heeft zowel een praktische als een ceremoniële functie: het markeert de laatste reis van de overledene, begeleid door familie, vrienden en vaak een rouwstoet.

Van lijkkoets naar moderne rouwauto

Oorspronkelijk werd de overledene naar de begraafplaats gebracht met een lijkkoets, getrokken door paarden. Deze traditie bleef tot ver in de 20e eeuw bestaan, vooral bij plechtige of koninklijke uitvaarten. Rond 1920 maakte de lijkkoets plaats voor de eerste rouwauto’s, speciaal ontworpen om een kist veilig en respectvol te vervoeren.

In Nederland wordt meestal de term rouwauto gebruikt, terwijl men in België vaker spreekt van rouwwagen. Door de jaren heen is de variatie toegenomen: naast de klassieke zwarte auto zijn er tegenwoordig ook witte, zilveren, oldtimers en elektrische rouwauto’s. Daarnaast zijn er alternatieven beschikbaar, zoals motorfietsen met zijspan, loopkoetsen, paardenkoetsen en zelfs speciale bakfietsen voor duurzame uitvaarten.

De rouwauto in de praktijk: hoe verloopt de laatste rit?

Het gebruik van een rouwauto tijdens de uitvaart verloopt stap voor stap. Veelal volgens een vaste volgorde, van de keuze van het voertuig tot de aankomst op de laatste bestemming. 

1. Keuze van het voertuig
   Familie kiest (vooraf) het type en de kleur: klassiek zwart, wit, zilver, oldtimer of elektrisch. Eventuele speciale wensen worden vastgelegd.
2. Planning van route en tijden
   Vertrekpunt, route en aankomsttijd bij crematorium/begraafplaats worden afgestemd. Indien nodig worden lokale voorschriften/vergunningen geregeld.
3. Voorbereiding van de rouwauto
   Interieur gereedmaken (rollervloer/geleiders), bevestigingspunten controleren, ruimte voor bloemstukken en eventuele persoonlijke items inrichten.
4. Voorbereiding van de kist
   Kist sluiten/afdichten, dragers paraat. Eventuele laatste persoonlijke voorwerpen plaatsen (brief, bloem, sieraad).
5. Overbrengen en plaatsen van de kist
   Dragers/uitvaartverzorgers dragen de kist naar de rouwauto, plaatsen deze zorgvuldig en fixeren de kist volgens de veiligheidsnormen.
6. Vorming van de rouwstoet
   Rouwauto voorop; volgauto’s en eigen vervoer sluiten aan. Begeleiding en volgorde worden kort geïnstrueerd.
7. Rit naar de locatie
   Rustig rijtempo en respectvolle rijstijl; indien gewenst korte stops langs betekenisvolle plekken.
8. Aankomst en uitladen
   Dragers halen de kist uit de rouwauto, stellen op voor de laatste gang naar aula/graf. Bloemstukken worden gevolgd of gedragen.
9. Afronding vervoer
   Na de plechtigheid wordt de rouwauto verplaatst of keert terug; de rouwstoet wordt netjes ontbonden.

Praktische en juridische aspecten rond de rouwauto

• In Nederland en België is het gebruik van een rouwauto gebruikelijk, maar niet wettelijk verplicht.
• Een overledene mag ook vervoerd worden in een ander passend voertuig, zolang dit veilig en respectvol gebeurt.
• Bij vervoer in een lijkwade moet gebruikgemaakt worden van een stevige opbaarplank die kan worden bevestigd in de auto.
• Gemeenten kunnen regels stellen voor rouwstoeten, zoals rijrichting, snelheid of begeleiding door politie of verkeersregelaars.
• In België verschillen de details per regio (Vlaanderen, Wallonië, Brussel).

De betekenis van de rouwauto voor nabestaanden

De rouwauto symboliseert de laatste reis van een dierbare. Het moment waarop de wagen vertrekt, wordt vaak ervaren als een van de meest emotionele momenten van de uitvaart. Het benadrukt de overgang van het leven naar de laatste rustplaats.

Door bewust te kiezen voor een bepaalde uitvoering krijgt de rouwauto ook een persoonlijke lading:

• Een witte rouwauto bij kinder- of jongerenuitvaarten.
• Een oldtimer voor liefhebbers van klassieke auto’s.
• Een elektrische rouwauto voor mensen die duurzaamheid belangrijk vonden.
• Een paardenkoets of loopkoets voor een plechtige of intieme sfeer.

Zo wordt de laatste reis niet alleen een praktisch, maar ook een symbolisch en persoonlijk moment.

Praktische vragen over lijkwagens en rouwauto’s

Is een lijkwagen verplicht?
Nee, wettelijk is dit niet verplicht, al is het de meest gebruikte en praktische optie.

Wat kost een lijkwagen gemiddeld?
Gemiddeld liggen de kosten tussen € 250 en € 600 per uitvaart, afhankelijk van type en regio.

Kan ik zelf een rouwauto kiezen?
Ja, families kunnen meestal kiezen uit verschillende uitvoeringen, zoals zwart, wit, zilver, elektrisch of oldtimers.

Hoe verloopt een rouwstoet?
De lijkwagen rijdt voorop, gevolgd door volgauto’s en voertuigen van familie en vrienden. Soms is er begeleiding door politie of verkeersregelaars.

Bestaan er alternatieven voor een rouwauto?
Ja, er zijn ook motorfietsen met zijspan, paardenkoetsen, loopkoetsen of milieuvriendelijke bakfietsen beschikbaar.

Meer lezen en inspiratie rond uitvaartvervoer

Wat zijn de regels en gebruiken van een rouwstoet in Nederland?

Een persoonlijk en liefdevol gedenkteken

De lijkwagen, rouwauto of rouwwagen markeert een belangrijk moment in het afscheid: de laatste reis van een dierbare. Wilt u meer weten over manieren om herinneringen tastbaar te maken? Bekijk onze urnen en assierden of neem contact op voor persoonlijk advies.